Van prikangst tot vertrouwen: hoe kindgerichte zorg het verschil maakt

Elk kind verdient medische zorg die veilig, comfortabel en respectvol is - zonder dwang, met vertrouwen. Toch blijkt dat nog lang niet vanzelfsprekend. Wat voor volwassenen routine lijkt – een prik, een bloedafname of een onderzoek – kan voor een kind een bron van angst of onmacht zijn. Daarom groeit in de zorg het besef dat medische handelingen niet alleen veilig en correct moeten zijn, maar ook menswaardig en afgestemd op de beleving van het kind. Het PROSA-symposium in Brugge brengt vandaag (7 november) zorgverleners, onderzoekers en ervaringsdeskundigen samen rond één duidelijke ambitie: medische zorg kindvriendelijker, toegankelijker en menselijker maken.

Angst, pijn en dwang voorkomen

Dat is de kern van PROSA: een visie die angst, pijn en dwang helpt te voorkomen, en waarbij vertrouwen de basis is van elke zorgervaring. Want uit onderzoek blijkt dat tot 80% van medisch trauma bij volwassenen teruggaat naar negatieve ervaringen in de kindertijd. Als we vandaag investeren in positieve communicatie, voorbereiding en geruststelling, bouwen we aan een generatie die met vertrouwen naar de dokter stapt.

Tijdens het symposium zijn video’s te zien met getuigenissen van kinderen. Twee sprekende voorbeelden:

Jongen, 10 jaar: “Ze hebben me met 3 vastgehouden en gelogen. Sindsdien heb ik geen vertrouwen meer in dokters.” ​

Jongen, 8 jaar: “In mijn ideale ziekenhuis zijn er enkel lieve mensen en mag ik mee kiezen als ik bang ben.”

Van recht naar realiteit

Elk kind heeft volgens het Internationaal Verdrag inzake de Rechten van het Kind recht op pijn- en angstvrije zorg (zie www.isupportchildrensrights.com). De PROSA-aanpak - Procedurele Sedatie en Analgesie - vertaalt dat naar de dagelijkse praktijk. Deze aanpak helpt zorgverleners om medische handelingen uit te voeren zonder dwang, met zo weinig mogelijk pijn, en met aandacht voor de emoties van het kind en de ouders.

Het uitgangspunt is eenvoudig: een kind dat zich veilig voelt, werkt beter mee. Met kleine dingen zoals uitleg, voorbereiding, afleiding en een glimlach maken we van een medische procedure een samenwerking in plaats van een strijd.

Inspirerende stemmen uit binnen- en buitenland

Tijdens het symposium ‘Traumavrije zorg op maat van het kind’, vandaag in het BMCC Brugge, delen verschillende experts en ervaringsdeskundigen hun inzichten.

Alle sprekers vertrekken vanuit dezelfde overtuiging: dat kindgerichte zorg begint bij kennis, motivatie en samenwerking tussen alle zorgprofessionals – van de eerste consultatie tot in de operatiezaal.

Het AZ Sint-Jan Brugge AV investeert in PROSA

Het AZ Sint-Jan Brugge AV past de PROSA-aanpak sinds 2018 toe en is een van de eerste ziekenhuizen in Vlaanderen die de methodiek ziekenhuisbreed uitrolt. Meer dan 125 medewerkers – van kinderartsen tot verpleegkundigen en pedagogisch medewerkers – volgden een intensieve 3-daagse opleiding rond traumavrije zorg. Een multidisciplinair PROSA-team begeleidt collega’s op alle afdelingen waar kinderen komen.

Dr. Kate Sauer, kinderarts AZ Sint-Jan Brugge AV: “Het AZ Sint-Jan Brugge AV heeft bewust geïnvesteerd in het uitbouwen van PROSA-zorg en het opleiden van PROSA-ambassadeurs. Momenteel is er geen enkele structurele financiering vanuit de overheid. Dat is precies een van de doelstellingen van PROSA Vlaanderen: erkenning en verankering op beleidsniveau. ​
​Dit symposium is een wake-upcall. Veel ziekenhuizen willen vandaag deze investering niet doen, waardoor het uitrollen van een PROSA-beleid nog te vaak afhangt van de goodwill van directies en zorgteams.”

Naar een Vlaams kennisnetwerk

De ambitie reikt verder dan Brugge alleen. Het PROSA-expertteam van het AZ Sint-Jan Brugge AV helpt mee aan de oprichting van PROSA Vlaanderen vzw, die ziekenhuizen en zorgteams wil ondersteunen bij de invoering van traumavrije zorg. De vzw zal opleidingen en kennisuitwisseling organiseren, kwaliteitsnormen ontwikkelen en de samenwerking versterken met het Nederlandse PROSA-kenniscentrum dat geldt als Europees referentiepunt voor kindvriendelijke zorg. Zo groeit er een netwerk met één duidelijke missie: elk kind recht geven op zorg zonder angst, pijn of dwang.

"Een prik zonder tranen is geen tovertruc"

Het symposium in Brugge is meer dan een studiedag. Het is een beweging die toont hoe zorg menselijker kan worden – met aandacht voor emotie, vertrouwen en verbinding. Waar vroeger de nadruk lag op de technische uitvoering, groeit vandaag het besef dat de manier waarop zorg wordt gegeven minstens even belangrijk is.

Trauma- en pijnvrije zorg voor kinderen moet evolueren tot een kwaliteitslabel voor ziekenhuizen. Het wordt de nieuwe standaard die zorgt voor een generatie die zonder angst naar de dokter durft te gaan. Of zoals een van de sprekers het mooi verwoordt: “Een prik zonder tranen is geen tovertruc. Het is het resultaat van echte aandacht.”

Praktisch